Giáo trình Logic học đại cương đại học Quốc gia Hà Nội ✅ Uy Tín
Mẹo Hướng dẫn Giáo trình Logic học đại cương đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô Mới Nhất
Lê Hoàng Hưng đang tìm kiếm từ khóa Giáo trình Logic học đại cương đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô được Update vào lúc : 2022-07-29 03:25:07 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết Mới Nhất. Nếu sau khi tham khảo tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
trang chủ Forums > Thư Viện Tổng Hợp > Tủ Sách Giáo Dục Đại Học > Đại Học Khoa Học Xã Hội & Nhân Văn >
Tags:
(You must log in or sign up to reply here.)
trang chủ Forums > Thư Viện Tổng Hợp > Tủ Sách Giáo Dục Đại Học >
Discussion in 'Tủ Sách Giáo Dục Đại Học' started by quanh.bv, Apr 12, 2022.
Tags:
(You must log in or sign up to reply here.)
Sách - Lôgíc Học Đại Cương
Shopee Mall Assurance
Ưu đãi miễn phí trả hàng trong 7 ngày để đảm bảo bạn hoàn toàn hoàn toàn có thể yên tâm lúc shopping ở Shopee Mall. Bạn sẽ được hoàn trả 100% số tiền của đơn hàng nếu thỏa quy định về trả hàng/hoàn vốn của Shopee bằng phương pháp gửi yêu cầu đến Shopee trong 7 ngày Tính từ lúc ngày nhận được hàng.
Cam kết 100% hàng thật cho tất cả những sản phẩm từ Shopee Mall. Bạn sẽ được hoàn trả gấp hai số tiền bạn đã thanh toán cho sản phẩm thuộc Shopee Mall và được chứng tỏ là không chính hãng.
Miễn phí vận chuyển lên tới 40,000đ lúc mua từ Shopee Mall với tổng thanh toán từ một Shop là 150,000đ
Chi tiết sản phẩm
Nhập khẩu/ trong nước
Nhà Phát Hành
NXB Đại Học Quốc Gia Tp Hà Nội Thủ Đô
0Sách - Lôgíc Học Đại Cương Tác giả Đại Học Quốc Gia Tp Hà Nội Thủ Đô, Trường Đại Học Khoa Học Xã Hội Và Nhân Văn: Nguyễn Thúy Vân - Nguyễn Anh Tuấn Nhà xuất bản NXB Đại Học Quốc Gia Tp Hà Nội Thủ Đô Đơn vị phát hành NXB Đại Học Quốc Gia Tp Hà Nội Thủ Đô - Trung Tâm Kinh Doanh Xuất Bản Và Phát Hành Sách Ngày xuất bản 09-2022 Số trang 268 Kích thước 14.5 x 20.5 cm Loại bìa Bìa mềm Nội dung Sách đáp ứng những kiến thức và kỹ năng chung về bản chất của lô gic học, khái niệm, phán đoán, suy luận, chứng tỏ và giả thuyết, về những quy luật của tư duy logic đúng chuẩn, với việc minh họa bằng những ví dụ lấy từ môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường, cùng những thắc mắc thảo luận, ôn tập và bài tập nhằm mục đích củng cố kiến thức và kỹ năng lý thuyết.
Xem tất cả
pntnghia
Sách in giấy đẹp, rõ. Mặc dù Shopee có báo trước hoàn toàn có thể sách sẽ được vận chuyển muộn do ảnh hưởng của Dịch nhưng thật sự lại đến sớm hơn mình nghĩ rất nhiều.
2022-10-19 23:12
marcnguyen7891
Shop đóng gói thận trọng. Sách đẹp, mới và hay. Mình cảm thấy hài lòng.
2022-06-17 12:20
minhngocxinhdep123
10 điểm cho shop vì rep ib nhiệt tình. Qua môn này em mua ủng hộ shop tiếp 🧚♂️🧚♂️🧚♂️
2022-05-06 14:11
Mua ngay
Giáo trình Logic học đại cương gồm 11 chương, trình bày về đối tượng nghiên cứu và phân tích và ý nghĩa của logic học: Khái lược lịch sử logic học, khái niệm, phán đoán, những quy luật cơ bản của logic hình thức truyền thống, suy luận, luận chứng, giả thuyết, logic biện chứng, cặp phạm trù logic biện chứng,... » Xem thêm
Tóm tắt nội dung tài liệu
Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2022 TaiLieu.VN. All rights reserved.
Page 2
YOMEDIA
Giáo trình Logic học đại cương gồm 11 chương, trình bày về đối tượng nghiên cứu và phân tích và ý nghĩa của logic học: Khái lược lịch sử logic học, khái niệm, phán đoán, những quy luật cơ bản của logic hình thức truyền thống, suy luận, luận chứng, giả thuyết, logic biện chứng, cặp phạm trù logic biện chứng,... Mời bạn đọc cùng tham khảo.
04-05-2012 1920 466
Download
Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2022 TaiLieu.VN. All rights reserved.
Tóm tắt nội dung tài liệu
Giáo trình Lôgíc học đại cương Trường đại học khoa học xã hội và nhân văn Khoa triết học Bộ môn lôgic học Giáo trình Lôgíc học đại cương Hà nội - 2007 Trường đại học khoa học xã hội và nhân văn Khoa triết học Bộ môn lôgic học 1 Giáo trình Lôgíc học đại cương tập thể tác giả: ts. Nguyễn thúy vân ts. Nguyễn anh tuấn Hà nội - 2007 Bài 1 Nhập môn lôgíc học 1. Đối tượng của lôgíc học 1.1. Đặc thù của lôgíc học như thể khoa học 2 Tên gọi “Lôgíc học” có nguồn gốc từ một từ cổ Hy lạp là “Logos” vốn có hai nghĩa: Thứ nhất, là từ, lời nói, câu, quy tắc viết; Thứ hai, là tư tưởng, ý nghĩ, sự suy tư. Xuất hiện trong triết học cổ đại như thể tổng thể thống nhất những tri thức khoa học về thế giới, ngay từ thời cổ lôgíc học đã được xem là hình thức đặc thù, hình thức duy lý của triết học - để phân biệt với triết học tự nhiên và đạo đức học (triết học xã hội). Càng phát triển, lôgíc học càng trở thành bộ môn phức tạp. Vì thế, ở những giai đoạn lịch sử rất khác nhau những nhà tư tưởng đã đánh giá rất khác nhau về nó. Một số người coi lôgíc học là một phương tiện kỹ thuật - công cụ thực tiễn của tư tưởng (“bộ công cụ”). Những người khác lại coi nó là một “nghệ thuật và thẩm mỹ” đặc biệt - nghệ thuật và thẩm mỹ suy nghĩ và lập luận. Những người khác nữa lại thấy nó như thể một kiểu “hệ điều chỉnh” - tổng thể những quy tắc, quy định và chuẩn mực của hoạt động và sinh hoạt giải trí trí óc (“bộ quy tắc”). Thậm chí đã từng có cả ý đồ tưởng tượng nó như “một thứ y khoa” đặc thù - phương tiện làm lành mạnh lý tính. Lô gích học là một khoa học đặc thù bởi khách thể của nó là tư duy. Đây là khoa học về tư duy. Tuy nhiên, tư duy lại là khách thể nghiên cứu và phân tích không riêng gì có của riêng một lôgíc học, mà còn của nhiều khoa học khác ví như : triết học, tâm lý học, sinh lý học thần kinh cấp cao, điều khiển học, ngôn từ học v .v.. Vậy Lô gích học nghiên cứu và phân tích tư duy khác những ngành khoa học khác cùng nghiên cứu tư duy ở nơi nào? Triết học với bộ phận quan trọng là nhận thức luận nghiên cứu và phân tích tư duy trong tổng thể nhằm mục đích xử lý và xử lý vấn đề triết học cơ bản là quan hệ của tư duy con người với thế giới xung quanh, tri thức của con người về nó có đáng tin cậy hay là không. Tâm lý học nghiên cứu và phân tích tư duy như một trong những quá trình tâm lý ví dụ điển hình cảm xúc, ý chí, v. v., vạch ra sự tương tác của tư duy với những quá trình ấy, ph ân tích những động cơ thúc đẩy hoạt động và sinh hoạt giải trí tư tưởng của con người, làm rõ những nét đặc thù của tư duy ở trẻ em, người lớn, những người dân tâm lý thông thường và của tất cả những người dân có những lệch lạc tâm lý. 3 Sinh lý học hoạt động và sinh hoạt giải trí thần kinh cấp cao nghiên cứu và phân tích những quá trình vật chất, sinh lý ra mắt ở vỏ những bán cầu đại não, vạch ra những tính quy luật của những quá trình ấy, những cơ chế sinh - lý - hoá của chúng. Điều khiển học vạch ra những tính quy luật chung của hiện tượng kỳ lạ điều khiển và liên hệ trong khung hình sống, trong những thiết bị kỹ thuật, nhất là trong tư duy con người, phần tư duy trước hết gắn với hoạt động và sinh hoạt giải trí điều khiển. Ngôn ngữ học chỉ ra mối liên hệ ngặt nghèo của tư duy với ngôn từ, sự thống nhất và khác lạ của chúng, sự tương tác của chúng với nhau, vạch ra những phương thức thể hiện tư tưởng nhờ những phương tiện ngôn từ. Còn lôgíc học xem xét tư duy dưới góc nhìn hiệu suất cao và cấu trúc của nó, từ phía vai trò và ý nghĩa của tư duy như thể phương tiện nhận thức nhằm mục đích đạt tới chân lý, từ sự phân tích cấu trúc tư duy và những mối liên hệ Một trong những bộ phận của nó. Đó là đối tượng riêng, đặc thù của lôgíc học. Vì thế, hoàn toàn có thể định nghĩa lôgíc học là khoa học về những hình thức và những quy luật của tư duy đúng đắn dẫn đến chân lý. 1.2. Tư duy với tư cách là khách thể của lôgíc học Tư duy là khối mạng lưới hệ thống hữu cơ có những tiền đề và điều kiện xuất hiện của nó, được cấu thành từ những bộ phận liên hệ với nhau. Trước hết, thiết yếu phải nêu đặc trưng chung của tư duy với tư cách là khách thể của lôgíc học. Một cách chung nhất: Tư duy là sự việc phản ánh gián tiếp và khái quát hiện thực khách quan vào đầu óc con người, được thực hiện bởi con người xã hội trong quá trình hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn cải biến thế giới xung quanh. Thứ nhất, định nghĩa trên cho biết thêm thêm, những tư tưởng sinh ra trong đầu óc con người không phải một cách tuỳ ý và tồn tại không phải tự nó, mà phải có thế giới hiện thực làm cơ sở tất yếu, chúng phụ thuộc vào thế giới ấy, được xác định bởi hiện thực ấy. 4 Thứ hai, định nghĩa nêu trên đã vạch ra tính chất phụ thuộc đặc thù của tư duy vào hiện thực. Tư duy là phản ánh của hiện thực, tức là sự việc tái tạo cái vật chất trong cái tư tưởng. C. Mác chỉ rõ: “cái ý niệm chẳng qua chỉ là cái vật chất được đem chuyển vào đầu óc con người và được cải biến đi trong đó”1. Và nếu như bản thân hiện thực mang tính chất chất khối mạng lưới hệ thống, tức là cấu thành từ tập hợp vô lượng những khối mạng lưới hệ thống rất khác nhau, thì tư duy là khối mạng lưới hệ thống phản ánh toàn diện, trong đó những yếu tố của nó cũng liên hệ và tương tác với nhau một cách xác định. Thứ ba, định nghĩa đã chỉ ra phương thức phản ánh - không phải là trực tiếp nhờ những giác quan, mà gián tiếp trên cơ sở những tri thức đã có. Đó không phải là sự việc phản ánh đối tượng riêng rẽ, mà là sự việc phản ánh có tính chất khái quát, bao hàm tập hợp những thuộc tính bản chất của đối tượng. Thứ tư, định nghĩa xác nhận cơ sở trực tiếp và thân mật nhất của tư duy: không phải là bản thân hiện thực như nó vốn có, mà là sự việc biến hóa, cải biến nó bởi con người trong quá trình lao động - là thực tiễn xã hội. Là sự phản ánh của hiện thực, tư duy đồng thời có tính tích cực. Nó là phương tiện định hướng con người trong thế giới xung quanh, là vấn đề kiện và kết quả của tồn tại người. Xuất hiện trên cơ sở hoạt động và sinh hoạt giải trí lao động sản xuất vật chất của con người, tư duy tác động trở lại hoạt động và sinh hoạt giải trí đó. Trong quá trình này tư duy từ cái tư tưởng lại biến thành cái vật chất (đối tượng hoá), hoá thân vào những vật phẩm lao động ngày càng phức tạp và đa dạng. Tư duy dường như sáng tạo ra thiên nhiên thứ hai. Và nếu như quả đât trong suốt thời kỳ sinh sống trên trái đất đã hoàn toàn có thể làm thay đổ i cơ bản diện mạo của hành tinh, sở hữu mặt phẳng và những lớp sâu của nó, những khoảng chừng trống và đại dương bát ngát, mấy chục năm mới gần đây lại bay vào vũ trụ, thì vai trò quyết định là thuộc về tư duy con người. Đồng thời tư duy không phải đơn giản là kĩ năng phản ánh nhất thành không bao giờ thay đổi, không phải là “tấm gương phản chiếu giản đơn về thế giới”. Nó tự thân biến hóa và phát triển không ngừng nghỉ. Chính ở đây thể hiện sự tham gia của 1 C. Mác, Ph. Ănghen: Toàn tập, t. 23, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà nội, 1993, tr. 35. 5 tư duy vào sự tương tác phổ biến như thể cội nguồn tiến hoá của Vũ trụ. Từ trạng thái ban đầu chưa phát triển, mang tính chất chất vật thể - hình tượng, nó ngày càng trở nên là sự việc phản ánh gián tiếp và khái quát (càng trừu tượng). “Thế giới tư tưởng” ngày càng chín chắn, phong phú và giàu sang thêm lên. Tư duy càng thâm nhập sâu thêm vào những bí mật của Vũ trụ, hấp đem vào quỹ đạo của tớ lớp rộng hơn những đối tượng hiện thực. Các hạt nhỏ hơn của toà nhà thế giới và những bộ phận có quy mô ngày một lớn hơn của Vũ trụ lần lượt chịu lộ mình trước tư duy. Các kĩ năng phản ánh của nó ngày càng mạnh lên và trưởng thành nhờ sử dụng những thiết bị kỹ thuật mỗi ngày mỗi mới - những dụng cụ như kính hiển vi điện tử, máy gia tốc, kính thiên văn đặt trên mặt đất và trên vũ trụ, v. v.. Đến một trình độ phát triển nhất định tư duy tự nhiên của con người dường như vụt lớn thành trí tuệ tự tạo, “tư duy máy”. 1.3. Mối quan hệ giữa tư duy và ngôn từ Tư duy con người như thể khối mạng lưới hệ thống phản ánh luôn gắn sát, thống nhất hữu cơ với ngôn từ. Ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của tư duy, là sự việc vật chất hoá của nó vào lời nói và chữ viết. Nếu toàn bộ hiện thực khách quan là nguồn gốc của nội dung tư duy, thì toàn bộ ngôn từ là phương tiện chuyển tải nội dung đó. Ngôn ngữ xuất hiện cùng với xã hội trong quá trình lao động và tư duy. C. Mác và Ph. Ănghen nhận xét: “Từ Đầu “tinh thần” đã phải chịu một điều xấu số là “bị vấy bẩn” bởi vật chất thể hiện ở đây dưới hình thức những lớp không khí chuyển động, những âm thanh, nói tóm lại là thể hiện dưới hình thức ngôn từ. Ngôn ngữ cũng tồn tại xưa như ý thức; ngôn từ là ý thức hiện thực, thực tiễn”2. Tiền đề sinh 2 C. Mác, Ph. Ănghen, Hệ tư tưởng Đức. Tập I. C. Mác, Ph. Ănghen: Toàn tập, t.3, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà nội, 1995, tr. 39. 6 học của nó là những phương tiện âm thanh để tiếp xúc đã vốn có ở động vật bậc cao. Còn ngôn từ đã đi vào môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường chính bởi nhu yếu nhận thức của con người về thế giới xung quanh và nhu yếu tiếp xúc với nhau. Ngôn ngữ là khối mạng lưới hệ thống tín hiệu toàn diện để thể hiện những tư tưởng - đầu tiên dưới dạng những tổ hợp âm thanh, sau đó dưới dạng những ký tự. Ngôn ngữ giữ vai trò là phương tiện thu nhận và củng cố những tri thức, lưu giữ và truyền lại chúng cho những người dân khác. Tuy nhiên, sự thống nhất của tư duy và ngôn từ không loại trừ những khác lạ cơ bản giữa chúng. Tư duy mang tính chất chất chất toàn quả đât. Nó thống nhất ở tất cả mọi người không phụ thuộc vào trình độ phát triển xã hội của tớ, vào chỗ ở, vào chủng tộc, dân tộc bản địa, vị thế xã hội. Nó có cấu trúc thống nhất, những hình thức có ý nghĩa chung, chịu sự tác động của những quy luật chung (nếu không thì người ta thuộc những chủng tộc rất khác nhau trên thế giới đã không thể hiểu nhau). Trên trái đất thật là nhiều tiếng nói: cỡ vào 8 nghìn. Và mỗi ngôn từ đều có nguồn từ vựng riêng, những quy luật cấu trúc đặc biệt, ngữ pháp riêng. Nhưng những khác lạ ấy chỉ mang tính chất chất tương đối. Sự thống nhất của tư duy ở tất cả mọi người quy định cả sự thống nhất xác định của tất cả những ngôn từ trên thế giới. Chúng cũng luôn có thể có một số trong những kết cấu chung, đều hoàn toàn có thể phân tách được thành những từ và những từ ghép, chúng hoàn toàn có thể phối hợp đa dạng với nhau tương ứng với những quy tắc xác định để thể hiện những tư tưởng. Ngôn ngữ luôn cùng phát triển với sự tiến bộ của xã hội, lao động và tư duy. Từ những âm thanh tối thiểu (cơ bản), còn chưa phân thành những âm tiết đến những tổ hợp tín hiệu ngày càng phức tạp thể hiện sự phong phú và chiều sâu ngày càng tăng của những tư tưởng - đó là xu hướng chung của sự việc phát triển này. Kết quả của những quá trình đa dạng - sinh thêm những ngôn từ mới và mất đi những ngôn từ cũ, sự tách ra của một số trong những ngôn từ và sự xích lại gần nhau hay hợp nhất của những ngôn từ, sự hoàn thiện và cải biến một số trong những ngôn từ khác - đã làm ra diện mạo những ngôn từ tân tiến ngày này. Cũng như chủ thể của chúng là những dân tộc bản địa, ngôn từ cũng luôn có thể có những trình độ phát triển rất khác nhau. 7 Cùng với những ngôn từ tự nhiên và trên cơ sở của chúng đã sinh ra ngôn từ tự tạo (hình thức). Đó là những khối mạng lưới hệ thống tín hiệu đặc biệt xuất hiện không phải tự phát, mà được chủ ý tạo nên, ví dụ điển hình, bởi toán học. Một số ngôn từ trong số chúng gắn sát với “tư duy máy”. Lôgíc học cạnh bên ngôn từ tự nhiên, còn sử dụng cả ngôn từ tự tạo, chuyên ngành - dưới dạng những hình tượng lôgíc (những công thức, những hình vẽ, những bảng, những dấu vần âm và những tín hiệu khác) để thể hiện ngắn gọn, đúng chuẩn, đơn nghĩa những tư tưởng, những mối liên hệ đa dạng của chúng. 1. 4. Nội dung và hình thức của tư tưởng Mọi đối tượng đều có nội dung và hình thức nằm trong sự thống nhất và tương tác với nhau. Nội dung được hiểu là tổng thể những bộ phận và quá trình liên hệ với nhau một cách xác định để tạo nên đối tượng. Ví dụ, tổng thể những quá trình trao đổi chất, những quá trình lớn lên, phát triển, sinh sôi là nội dung của sự việc sống. Còn hình thức – là phương thức liên hệ những bộ phận và quá trình cấu thành nên nội dung. Ví dụ, hình dạng bên phía ngoài, tổ chức bên trong của khung hình sống. Các phương thức liên hệ khác nhau của vật chất và những quá trình đã lý giải cho việc đa dạng vô cùng của giới hữu cơ trên trái đất. Tư duy cũng luôn có thể có nội dung và những hình thức, nhưng khá đặc thù. Nếu như nội dung của những đối tượng nằm trong chính chúng, thì tư duy lại không còn nội dung riêng, không được sinh ra một cách tuỳ tiện, mà vốn là khối mạng lưới hệ thống phản ánh, nó khai thác nội dung của tớ từ thế giới bên phía ngoài. Hiện thực được phản ánh, đó là nội dung của tư duy. Như vậy, nội dung của tư duy là toàn bộ sự phong phú những tư tưởng về thế giới xung quanh, là những tri thức cụ thể về thế giới ấy. Cả tư duy kinh nghiệm tay nghề thông thường, lẫn tư duy khoa học lý luận như thể phương thức cao nhất định hướng con người trong thế giới, đều cấu thành từ những tri thức như vậy. 8 Hình thức của tư duy hay hình thức lôgíc, là kết cấu của tư tưởng, là phương thức liên hệ những bộ phận của tư tưởng. Đó là cái, mà những tư tưởng mặc dầu rất khác nhau bao nhiêu về nội dung rõ ràng, thì ở trong đó vẫn tương tự nhau. Cái chung trong những mệnh đề rất rất khác nhau về nội dung, kiểu như: “mọi giáo sư đều là nhà khoa học” và “sông Hồng đổ ra biển Đông”, đó đó là kết cấu của chúng. Các mệnh đề được xây dựng theo một hình mẫu thống nhất: chúng xác định về một điều gì đó. Và đó là cấu trúc lôgíc thống nhất của chúng. Những hình thức tư tưởng chung và rộng nhất được lôgíc học nghiên cứu và phân tích là khái niệm, phán đoán, suy luận, và chứng tỏ. Cũng như nội dung, những hình thức này sẽ không phải do chính tư duy sinh ra, mà là sự việc phản ánh những mối liên hệ cấu trúc chung Một trong những đối tượng hiện thực. Để có một quan niệm sơ bộ về những hình thức lôgíc của tư duy, hãy lấy vài nhóm tư tưởng để làm ví dụ. Bắt đầu từ những tư tưởng đơn giản được diễn đạt bằng những từ “hành tinh”, “cây cối”, “nhà triết học”. Dễ nhận ra là nó rất rất khác nhau về nội dung: tư tưởng thứ nhất phản ánh những đối tượng của giới vô cơ, tư tưởng thứ hai - những đối tượng của thế giới hữu cơ, còn thứ ba - của đời sống xã hội. Nhưng chúng có điểm chung: mỗi trường hợp đều suy ngẫm về một nhóm những đối tượng ở những dấu hiệu chung và bản chất nhất của chúng. Cái đó cũng còn là một cấu trúc đặc thù, hay hình thức lôgíc của chúng. Chẳng hạn, khi nói “hành tinh”, tất cả chúng ta ám chỉ không phải trái Đất, sao Thổ, hay sao Hoả trong tính rõ ràng và bản sắc riêng của nó, mà tất cả những hành tinh nói chung. Và tất cả chúng ta lại suy ngẫm về cái link chúng vào một nhóm, đồng thời phân biệt chúng với những nhóm khác ví như những vì sao, những vệ tinh của hành tinh. Còn với “cây cối”, tất cả chúng ta cũng không hiểu về một loại cây, hay một chiếc cây cụ thể nào, không phải là cây tre, cây thông, cây bạch đàn..., mà là cây cối nói chung ở những nét chung và đặc trưng hơn hết. Còn “nhà triết học” - cũng không phải là một thành viên rõ ràng: Hêghen, Aristốt, Cantơ, v. v., mà là nhà triết học nói chung, điển hình cho tất cả những nhà triết học. Hình thức tư tưởng như vậy được gọi là khái niệm. 9 Tiếp tục với những tư tưởng phức tạp hơn so với những ví dụ trước như: “mọi hành tinh quay từ Tây sang Đông”, “mọi cây cối là thực vật”, “một số trong những nhà khoa học không là nhà triết học”. Các tư tưởng này còn rất khác nhau hơn thế nữa về nội dung. Nhưng ở đây cũng hiển hiện một chiếc gì đó chung: ở mỗi một trong chúng có cái, mà tư tưởng nói về, và cái, mà chính nó được nói lên. Kết cấu như vậy của tư tưởng, hình thức lôgíc của nó được gọi là phán đoán. Chúng ta xét tiếp những tư tưởng còn phức tạp hơn. Trong lôgíc học, để trực quan và phân tích cho thuận tiện chúng được trình bày như sau: Mọi hành tinh quay từ Tây sang Đông Sao Hoả là hành tinh. Suy ra, sao hoả quay từ Tây sang Đông. Mọi cây cối là thực vật Tre là cây cối. Suy ra, tre là thực vật Những tư tưởng vừa được dẫn ra ngày càng đa dạng và phong phú hơn về nội dung. Nhưng không vì thế mà loại trừ mất sự thống nhất về kết cấu của chúng, ở chỗ, một tư tưởng mới được rút ra từ hai phán đoán liên hệ với nhau một cách xác định. Kết cấu hay hình thức lôgíc như vậy của tư tưởng gọi là suy luận. Cuối cùng tất cả chúng ta còn tồn tại thể dẫn ra những ví dụ về chứng tỏ được sử dụng ở những khoa học rất khác nhau, và chỉ ra là, tuy nội dung rất khác nhau, nhưng chúng cũng luôn có thể có kết cấu chung, tức là một hình thức lôgíc như nhau. Trong quá trình tư duy, nội dung và hình thức của tư tưởng không tồn tại tách rời nhau, mà liên hệ hữu cơ với nhau. Mối liên hệ ấy thể hiện ở chỗ, không và không thể có những tư tưởng tuyệt đối phi hình thức, cũng như không và không thể có hình thức lôgíc “thuần tuý”, phi nội dung. Chính nội dung xác định hình thức, còn hình thức thì không riêng gì có phụ thuộc vào nội dung, mà còn tồn tại tác động ngược trở lại nó. Nội dung những tư tưởng càng phong phú, thì hình thức của chúng càng phức tạp. Mặt khác, 10 việc tư tưởng có phản ánh hiện thực chân thực hay là không cũng phụ thuộc quá nhiều vào hình thức (kết cấu) của tư tưởng. Trong hoạt động và sinh hoạt giải trí nhận thức, một nội dung hoàn toàn có thể có những hình thức lôgíc khác nhau, mặt khác, một hình thức lôgíc hoàn toàn có thể tiềm ẩn trong mình những nội dung rất khác nhau. Đáng ngạc nhiên là, toàn bộ tri thức phong phú không kể xiết mà quả đât đã tích luỹ được cho tới ngày này, rốt cục đều được chứa hết trong bốn hình thức cơ bản - khái niệm, phán đoán, suy luận, chứng tỏ. Vì thế giới cũng được cấu trúc đó đó là như vậy, biện chứng của tính đa dạng và sự thống nhất của nó là như vậy. Chỉ có hơn một trăm nguyên tố hoá học mà đã tạo hợp nên toàn bộ giới tự nhiên vô cơ và hữu cơ, kể cả những hợp chất tự tạo do con người chế ra. Từ bảy màu cơ bản tạo nên toàn bộ sự đa sắc màu của hiện thực xung quanh. Từ một vài chục chữ cái người ta đã viết ra vô lượng những cuốn sách, báo chí của những dân tộc bản địa, từ vài nốt nhạc - là tất cả những giai điệu của môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Tính độc lập tương đối của hình thức lôgíc, sự không phụ thuộc của nó vào nội dung rõ ràng của tư tưởng còn tạo ra kĩ năng thuận lợi để trừu tượng hoá khía cạnh nội dung của tư tưởng, để tính toán với những hình thức lôgíc và phân tích chúng. Chính điều đó quy định sự tồn tại của khoa học lôgíc. Điều đó cũng lý giải cho tên gọi của một nhánh của nó - “lôgíc học hình thức”. Nhưng điều đó hoàn toàn không còn nghĩa là, dường như nó bị lấp đầy bởi chủ nghĩa hình thức, bị tách ra khỏi những quá trình hiện thực của tư duy và đề cao vai trò của hình thức để làm giảm ý nghĩa của nội dung. Lôgíc học cũng là khoa học mang nội dung sâu sắc. Nhưng tính tích cực của hình thức lôgíc so với nội dung làm cho việc phân tích nó trở thành thiết yếu. Tất cả những hình thức tư duy mà lôgíc học nghiên cứu và phân tích có cái chung nhất là chúng bị tước đi tính trực quan và đều gắn chặt với ngôn từ. Đồng thời chúng khác hoàn toàn nhau cả về hiệu suất cao, lẫn về cấu trúc. Sự rất khác nhau đa phần của chúng với tư cách những kết cấu tư tưởng là ở độ phức tạp của chúng. Đó là những trình độ cấu trúc khác nhau của tư duy. Khái niệm, trong khi là hình thức tư duy tương đối độc lập, thì tham gia vào phán đoán như thể bộ phận cấu thành. Phán đoán, đến lượt mình, trong khi là hình thức khá độc lập, thì đồng thời cũng là bộ phận hợp thành của suy luận. Còn suy 11 luận lại là phần hợp thành của chứng tỏ. Như vậy, chúng là những hình thức không đơn giản đứng cạnh nhau, mà là thứ bậc của nhau. Và theo nghĩa này chúng tương tự như Lever cấu trúc của vật chất - những hạt cơ bản, những nguyên tử, những phân tử, và những vật thể. Tuy nhiên điều đó cũng hoàn toàn không nghĩa là, trong quá trình tư duy những khái niệm được tạo nên đầu tiên, từ đó chúng link lại với nhau để tạo thành phán đoán, rồi sau đó những phán đoán kết phù phù hợp với nhau mới sinh ra suy luận. Chính những khá i niệm, trong khi là tương đối đơn giản hơn hết, lại được hình thành như thể kết quả của tư duy trừu tượng phức tạp và lâu bền hơn, mà tham gia vào việc làm đó có cả những phán đoán, suy luận và chứng tỏ. Các phán đoán đến lượt mình lại được xây đắp từ những khái niệm. Cũng đúng chuẩn như vậy, những phán đoán nhập vào những suy luận, còn những phán đoán mới lại là kết quả của suy luận. Điều này thể hiện tính chất biện chứng sâu sắc của những hình thức tư duy trong quá trình nhận thức. 1.5. Mối liên hệ của những hình thức lôgíc. Quy luật của tư duy Vốn thể hiện ở những hình thức rất khác nhau, nhưng trong quá trình vận hành tư duy luôn tuân theo những quy luật xác định. Cho nên, quy luật tư duy hay, quy luật lôgic cũng là phạm trù cơ bản của lôgic học. Như đã biết, thế giới là chỉnh thể thống nhất link với nhau. Tính liên hệ là thuộc tính phổ biến của những phần tử cấu thành nên nó. Đó là kĩ năng những đối tượng không tồn tại riêng rẽ, khác lạ, mà cùng nhau, link với nhau theo cách xác định, nhập vào mối liên hệ nhất định, tạo thành những chỉnh thể. Các mối liên hệ như vậy rất đa dạng và mang tính chất chất khách quan. Chúng hoàn toàn có thể là bên trong hay bên phía ngoài, bản chất hay là không bản chất, tất yếu hay ngẫu nhiên v. v.. Quy luật là một trong những dạng liên hệ. Nhưng không phải mọi mối liên hệ đều là quy luật. Nói chung, quy luật được hiểu là mối liên hệ bên trong, bản chất và tất yếu Một trong những đối tượng, luôn lặp lại khắp nơi trong những điều kiện xác định. Mỗi khoa học đều nghiên cứu và phân tích những quy luật của đối tượng của tớ. Chẳng hạn, vật lý học nghiên cứu và phân tích những quy luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng, định luật vạn vật mê hoặc, những định luật điện từ v. v.. Sinh học nghiên cứu và phân tích quy luật thống nhất của cơ 12 thể với môi trường tự nhiên thiên nhiên; quy luật di truyền và biến dị v. v.. Luật học nghiên cứu và phân tích những quy luật xuất hiện và phát triển nhà nước, pháp quyền v. v.. Tư duy cũng luôn có thể có tính chất liên hệ. Nhưng tính liên hệ của nó khác về chất, vì những phần tử cấu trúc ở đây không phải là bản thân những sự vật, mà chỉ là những tư tưởng, tri thức phản ánh về những sự vật. Mối liên hệ Một trong những ý nghĩ, những tư tưởng đó đó là những hình thức lôgíc. Những tư tưởng liên hệ với nhau theo cách nhất định, tạo ra từ những hiểu biết từ đơn giản nhất, cho tới những khối mạng lưới hệ thống tri thức (như trong những khoa học) và đến tận thế giới quan – tức là khối mạng lưới hệ thống chung nhất những quan điểm, quan niệm về chỉnh thể thế giới và quan hệ của con người với thế giới ấy. Mối liên hệ Một trong những tư tưởng cũng là đặc trưng quan trọng của tư duy như thể khối mạng lưới hệ thống ánh phản phức tạp. Vì tư duy có nội dung và hình thức, cho nên vì thế những mối liên hệ ấy có hai kiểu: liên hệ nội dung và liên hệ hình thức. Chẳng hạn, trong mệnh đề “Tp Hà Nội Thủ Đô là thủ đô” mối liên hệ nội dung là ở chỗ, tư tưởng về thành phố rõ ràng (Tp Hà Nội Thủ Đô) tương quan với tư tưởng về những thành phố đặc thù (những thủ đô). Nhưng còn tồn tại mối liên hệ khác là liên hệ hình thức giữa chính những hình thức của tư tưởng (ở ví dụ này là Một trong những khái niệm). Nó được thể hiện nhờ hệ từ “là” - dùng để chỉ sự tham gia của một đối tượng vào nhóm đối tượng, và suy ra, sự ra nhập của một khái niệm vào khái niệm khác, nhưng không chiếm trọn nó. Sự thay đổi nội dung của mệnh đề luôn làm thay đổi mối liên hệ nội dung, còn mối liên hệ hình thức vẫn không thay đổi. Chẳng hạn, trong những mệnh đề “vật chất là hiện thực khách quan...”, “tư duy là phản ánh của hiện thực”... thì mối liên hệ nội dung mỗi lần mỗi mới, còn mối liên hệ hình thức vẫn như ở mệnh đề đầu tiên. Vì lôgic học nghiên cứu và phân tích những mối liên hệ kiểu ấy Một trong những hình thức của tư tưởng, gác lại nội dung rõ ràng của chúng, cho nên vì thế những mối liên hệ ấy được gọi là “mối liên hệ lôgic”. Chúng cũng luôn có thể có rất nhiều: đó là những mối liên hệ Một trong những dấu hiệu trong khái niệm và giữa chính những khái niệm, Một trong những bộ phận của phán đoán và Một trong những phán đoán với nhau, Một trong những bộ phận của suy luận và Một trong những suy luận. Ví dụ, mối liên hệ Một trong những phán đoán được thể hiện bằng những liên từ “và”, “hoặc”, “nếu... thì”, “không phải”. Chúng phản ánh những mối liên hệ hiện thực, khách quan Một trong những đối tượng như link, phân tách, quy định nhân quả v. v.. 13 Một số mối liên hệ lôgic đặc biệt hợp thành quy luật của tư duy. Chúng cũng mang tính chất chất chất chung, phổ biến, tức là có ở những tư tưởng rất khác nhau về nội dung nhưng có cấu trúc như nhau. Có những quy luật tác động ở mọi hình thức tư duy, chi phối toàn bộ hoạt động và sinh hoạt giải trí tư tưởng của con người được gọi là những quy luật cơ bản của tư duy. Thiếu chúng thì không thể có tư duy, vì chúng phản ánh những thuộc tính, những mối liên hệ và quan hệ cơ bản, sâu sắc và chung nhất của thế giới khách quan mà tư duy con người hướng tới. Vì có hai phương thức tư duy phản ánh đối tượng ở những trạng thái rất khác nhau của đối tượng cho nên vì thế những quy luật cơ bản của tư duy lại được phân ra làm hai nhóm: những quy luật tư duy hình thức và những quy luật tư duy biện chứng, tuy mỗi nhóm tác động ở nghành tư duy rất khác nhau, nhưng chúng không tách rời nhau, mà luôn quan hệ gắn bó với nhau. Các quy luật tư duy hình thức cơ bản là luật đồng nhất, luật xích míc, luật bài trung, luật nguyên do đầy đủ. Các quy luật này được gọi là cơ bản vì ngoài nguyên do mang tính chất chất chất chung, tổng quát nhất đối với mọi tư duy, thì chúng còn quy định cả sự tác động của những quy luật khác, không cơ bản, chỉ tác động như thể hình thức biểu lộ của chúng. Những quy luật không cơ bản trong tư duy hình thức là quy luật quan hệ ngược (nghịch biến) giữa nội hàm và ngoại diên của khái niệm, quy tắc chu diên của những thuật ngữ trong phán đoán đơn, những quy tắc link những phán đoán đơn thành những phán đoán phức và quan hệ qua lại của chúng với nhau, những quy tắc về quy mô, kiểu và những biến thể rất khác nhau của tam đoạn luận v. v.. Chúng chỉ tác động có giới hạn ở một số trong những hình thức tư duy xác định. Chúng ta nên tránh hai thái cực khi xem xét quan hệ Một trong những quy luật lôgic với hiện thực: đồng nhất chúng với những quy luật của hiện thực, hoặc đặt đối lập với hiện thực, tách rời chúng khỏi hiện thực. Muốn vậy, ta cần để ý quan tâm tới những đặc điểm sau của quy luật lôgic: 1) Tất cả những quy luật do lôgic học hình thức mày mò ra là những quy luật của tư duy, chứ không phải là những quy luật của chính hiện thực, tuy nhiên là phản ánh của chúng. Trong lịch sử lôgic học nhiều khi người ta đã xem nhẹ tính đặc thù về chất của 14 những quy luật tư duy hình thức, coi chúng như thể những quy luật vừa của tư duy, vừa của sự vật. Ví dụ, luật đồng nhất được hiểu không riêng gì có như quy luật đảm bảo tính xác định nhất quán của tư tưởng, mà còn như quy luật không bao giờ thay đổi của những sự vật; luật xích míc - như thể sự việc phủ định không những những xích míc lôgic, mà còn cả những xích míc khách quan của chính hiện thực; luật nguyên do đầy đủ - như thể quy luật không riêng gì có về tính có cơ sở của những tư tưởng, mà còn về tính bị chế định của những sự vật bởi những lực lượng siêu nhiên nào đó. 2) Các quy luật của tư duy cũng mang tính chất chất chất khách quan, tức là tồn tại và tác động trong tư duy không phụ thuộc vào ý muốn của con người. Chúng đ ược con người nhận thức và sử dụng vào thực tiễn tư duy. Cơ sở khách quan của những quy luật ấy đó đó là tính xác định về chất, những mối liên hệ mang tính chất chất tất yếu, tính bị chế định nhân quả v. v., của những đối tượng. Cần phải nhấn mạnh vấn đề điều đó là vì, trong l ịch sử lôgic học đôi khi có người xem chúng như những quy luật của tư duy “thuần tuý” không còn liên hệ gì với hiện thực. 3) Cần phân biệt những đòi hỏi rút ra từ sự tác động của những quy luật lôgic với chính những quy luật ấy tác động khách quan trong tư du y. Những đòi hỏi ấy thực ra là những chuẩn mực tư duy, hay những nguyên tắc, được chính con người rút ra để đảm bảo cho nhận thức đạt tới chân lý. 4) Tất cả những quy luật lôgic đều liên hệ nội tại với nhau và nằm trong sự thống nhất hữu cơ. Sự thống nhất ấy đảm bảo cho việc tương thích của tư duy với hiện thực, và suy ra, là tiền đề tinh thần cho hoạt động và sinh hoạt giải trí thực tiễn đạt hiệu suất cao. 1. 6. Tính chân thực và tính đúng đắn của tư duy Lôgíc học là khoa học về tư duy đúng đắn dẫn đến chân lý. Vì tư duy có nội dung và hình thức của nó nên việc phân biệt những khái niệm “tính chân thực” và “tính đúng đắn” gắn sát với những khía cạnh này: tính chân thực gắn với nội dung của những tư tưởng, còn tính đúng đắn gắn với những hình thức. Tính chân thực của tư duy là thuộc tính phái sinh của nó từ chân lý. Ta thường hiểu chân lý là nội dung tư tưởng tương thích với chính hiện thực (mà điều đó rút cục 15 được kiểm tra bằng thực tiễn). Nếu như tư tưởng không tương thích về nội dung với hiện thực, thì đó là tư duy sai lầm. Như vậy, tính chân thực của tư duy là thuộc tính cơ bản của nó thể hiện trong quan hệ với hiện thực, đó là thuộc tính tái tạo lại hiện thực như nó vốn có, tương thích với nó về nội dung, biểu thị kĩ năng của tư duy đạt tới chân lý. Còn sai lầm, giả dối là thuộc tính của tư duy xuyên tạc, làm biến dạng nội dung ấy. Tính chân thực bị quyết định bởi chuyện tư duy là phản ánh của hiện thực. Tính giả dối - bởi sự tồn tại của tư duy là tương đối độc lập, và do vậy nó hoàn toàn có thể xa rời và thậm chí xích míc với hiện thực. Còn tính đúng đắn của tư duy lại là thuộc tính cơ bản khác, nhưng cũng khá được thể hiện trong quan hệ với hiện thực. Đó là kĩ năng tư duy tái tạo trong cấu trúc của tư tưởng cấu trúc khách quan của hiện thực, phù phù phù hợp với quan hệ thực Một trong những đối tượng. Tính lệch lạc của tư duy là kĩ năng nó xuyên tạc những liên hệ cấu trúc của những đối tượng. Vậy, tính đúng đắn của tư tưởng phụ thuộc trước hết vào việc những hình thức của tư duy có diễn tả đúng cấu trúc của hiện thực không? Mặt khác, để có một tư duy chân thực thì nội dung phản ánh của nó phải phù phù phù hợp với hiện thực (tức là trước hết phải đảm bảo tính chân thực). Như vậy, một tư duy chân thực ngoài việc thể hiện tính hình thức của tư tưởng thì còn bao hàm cả việc phản ánh chân thực về hiện thực khách quan. Một tư duy đúng đắn chưa phải đã chân thực (mới chỉ phù phù phù hợp với hình thức phản ánh), nhưng một tư duy chân thực đương nhiên phải là tư duy đúng đắn. Như vậy, tính chân thực của những phán đoán xuất phát chưa là vấn đề kiện đủ để thu được kết luận chân thực. Điều kiện thiết yếu khác là tính đúng đắn của mối liên hệ lẫn nhau giữa chúng, hay đó đó là việc tuân thủ những quy tắc của nhận thức. Ví dụ: Mọi nhà triết học đều là nhà khoa học. Ông A - là nhà triết học. Suy ra, ông A là nhà khoa học. Suy luận trên được xây dựng đúng, vì kết luận được suy ra từ những tiền đề là những phán đoán chân thực và tuân thủ những quy tắc của nhận thức. 16 Ví dụ : Mọi nhà triết học đều là nhà khoa học. Ông A - là nhà khoa học. Suy ra, ông A là nhà triết học. Kết luận như vậy hoàn toàn có thể là sai, vì suy luận được xây dựng tuy nhiên với những phán đoán chân thực nhưng đã vi phạm vào những quy tắc của tư duy đúng đắn. Ông A là nhà khoa học, nhưng chưa chắc đã là nhà triết học. Lôgíc học hình thức nhìn chung ít quan tâm đến nội dung rõ ràng của những tư tưởng và vì vậy, không trực tiếp nghiên cứu và phân tích phương pháp đạt tới chân lý. Điều đó có nghĩa là nó không nghiên cứu và phân tích phương thức đảm bảo tính chân thực của tư duy. Sẽ là vô lý khi để cho lôgíc học hình thức thắc mắc “cái gì chân thực?”. Dĩ nhiên, lôgíc học hình thức cũng bàn đến tính chân thực hay giả dối của những vấn đề được nghiên cứu. Tuy nhiên, nó tập trung để ý quan tâm vào tính đúng đắn của tư duy. Cho nên, vấn đề cơ bản của lôgíc học hình thức là tính đúng đắn của tư duy. Còn bản thân những cấu trúc lôgíc được xét độc lập với nội dung cấu thành nên chúng. Lôgíc học hình thức chỉ có trách nhiệm phân tích tư duy đúng đắn với một số trong những đặc trưng quan trọng nhất là tính xác định, tính nhất quán, tính không xích míc và tính chứng tỏ được. Tính xác định là thuộc tính của tư duy đúng đắn tái tạo lại trong cấu trúc của tư tưởng tính xác định về chất của những đối tượng, tính bền vững tương đối của chúng. Nó thể hiện trong tính đúng chuẩn của những tư tưởng, sự rõ ràng, tường minh về giá trị lôgíc của những tư tưởng phản ánh về đối tượng. Tính nhất quán là thuộc tính của tư duy đúng đắn tái tạo lại trong kết cấu tư tưởng những mối liên hệ cấu trúc vốn có ở bản thân hiện thực, kĩ năng tuân theo “lôgíc những sự vật”. Nó được biểu lộ qua sự đồng nhất của tư tưởng với chính nó trong quá trình phản ánh đối tượng. Tính phi xích míc đảm bảo cho tư duy sự thống nhất của tư tưởng trong việc rút ra tất cả những hệ quả từ vấn đề đã có. Nó là thuộc tính của tư duy đúng đắn nhằm mục đích tái tạo lại hiện thực ở chính những thời điểm xác định mà tư duy hướng tới để nhận thức. 17 Tính chứng tỏ được là thuộc tính của tư duy đúng đắn phản ánh những liên hệ nhân quả của những đối tượng khách quan. Nó biểu lộ ở tính có cơ sở của tư tưởng, ở việc thiết lập tính chân thực hay giả dối của tư tưởng trên cơ sở những tư tưởng khác v. v.. Những đặc trưng trên không phải được nêu ra tuỳ tiện, mà là sản phẩm tác động qua lại của con người với thế giới bên phía ngoài trong quá trình lao động. Không nên đồng nhất chúng với những thuộc tính cơ bản của hiện thực cũng như tránh việc tách rời chúng với những thuộc tính ấy. Lôgíc học xây dựng những quy tắc, đồng thời vạch ra những sai lầm lôgíc do tư duy phạm phải. Chúng khác với những sai lầm thực tế ở chỗ, chúng thể hiện trong kết cấu những tư tưởng, trong những mối liên hệ giữa chúng. Lôgíc học phân tích chúng để tránh trong quá trình tư duy tiếp sau, còn nếu như chúng đã có, thì tìm ra và vô hiệu chúng. Sai lầm lôgíc đó đó là những vết nhiễu loạn trên đường tới chân lý. 2. Lược sử phát triển của lôgíc học 2.1. Sự xuất hiện và những quá trình phát triển của lôgíc học hình thức truyền thống Lôgíc học có lịch sử lâu dài và phong phú gắn sát với lịch sử phát triển xã hội nói chung. Sự xuất hiện của lôgíc học như thể lý thuyết về tư duy chỉ có sau thực tiễn suy nghĩ bao nghìn năm của con người. Cùng với sự phát triển của lao động sản xuất vật chất, con người đã hoàn thiện và phát triển dần những kĩ năng suy nghĩ, mà trước tiên là kĩ năng trừu tượng hoá và suy luận. Điều đó đã dẫn đến việc biến tư duy cùng những hình thức và quy luật của nó thành khách thể nghiên cứu và phân tích. Những vấn đề lôgíc đã lẻ tẻ xuất hiện trong suy tư của người cổ đại từ hơn 2.500 năm trước đây, đầu tiên ở ấn Độ và Trung Quốc. Sau đó chúng được vạch thảo đầy đủ hơn ở Hy Lạp và La Mã. Dần dà những tri thức lôgíc ngặt nghèo mới tập hợp thành khối mạng lưới hệ thống, mới được định hình thành một khoa học độc lập. Có hai nguyên nhân cơ bản làm xuất hiện lôgíc học. Thứ nhất, sự ra đời và phát triển ban đầu của những khoa học, trước hết là của toán học. Quá trình đó xảy ra 18 vào khoảng chừng thế kỷ thứ VI trước công nguyên (TCN) và phát triển mạnh nhất ở Hy Lạp cổ đại. Sinh ra trong cuộc đấu tranh với thần thoại và tôn giáo, khoa học dựa cơ sở trên tư duy duy lý đòi hỏi phải có suy luận và chứng tỏ. Từ đó nảy sinh sự tất yếu nghiên cứu và phân tích bản chất của tư duy như thể phương tiện nhận thức. Lúc đầu lôgíc học còn nảy sinh như thể ý đồ vạch ra và luận chứng những đòi hỏi mà tư duy khoa học phải tuân thủ để thu được kết quả tương thích với hiện thực. Nguyên nhân quan trọng thứ hai là sự việc phát triển của thuật hùng biện trong điều kiện dân chủ của Hy Lạp cổ đại. Diễn giả vĩ đại người La Mã Xixerôn (106 - 43 TCN), khi nói về sức mạnh vô biên của nhà diễn thuyết có “năng lực thần thánh” - nói những lời có cánh, đã nhấn mạnh vấn đề, đại ý là: ông ta hoàn toàn có thể bảo vệ an toàn và đáng tin cậy xuất hiện ngay nơi kẻ thù có vũ trang; bằng lời nói của tớ hoàn toàn có thể khơi dậy sự bất bình của đồng loại, có thể thức tỉnh nhân dân còn yếu hèn thực hiện những chiến công hiển hách... Bên cạnh những bài phát biểu chính trị trang trọng thì sự đa dạng những vụ xử án cũng thúc đẩy việc tìm ra cách nói những lời có sức thuyết phục. Các bài phát biểu trước toà được sẵn sàng sẵn sàng kỹ lưỡng cũng thể hiện sức mạnh to lớn làm kinh ngạc người nghe. Nó buộc người ta phải nghiêng về ý kiến này, từ bỏ ý kiến khác, rút ra những kết luận này hay phản bác những vấn đề khác. Người sáng lập lôgíc học - “cha đẻ của lôgíc học” là triết gia lớn của Hy Lạp cổ đại, nhà học giả - bách khoa Arixtôt (384 - 322 TCN). Tuy nhiên, chính nhà triết học và tự nhiên học cổ đại Hy Lạp Đêmôcrit (khoảng chừng 460-370 TCN) mới là người đầu tiên trình bày lôgíc học tương đối có khối mạng lưới hệ thống. Trong nhiều tác phẩm ông đã không chỉ vạch ra bản chất, những hình thức cơ bản của nhận thức và tiêu chuẩn chân lý, mà còn chỉ ra vai trò to lớn của những suy luận lôgíc trong nhận thức, phân loại những phán đoán, phê phán mạnh mẽ và tự tin một số trong những dạng suy luận và bước đầu vạch thảo lôgíc quy nạp - lôgíc của tri thức kinh nghiệm tay nghề. Arixtôt viết nhiều khu công trình xây dựng về lôgíc học mà sau này được gọi là tên gọi chung là “Bộ công cụ”. Tiêu điểm trong tất cả những suy tư lôgíc của ông là suy luận và chứng minh diễn dịch. Nó đã được vạch thảo với độ sâu sắc và thận trọng đến mức xuyên qua bề dày của biết bao thế kỷ, ngày này về cơ bản vẫn không thay đổi ý nghĩa. Arixtôt còn 19 Page 2
YOMEDIA
Giáo trình Lôgíc học đại cương gồm 6 chương: Nhập môn lôgíc học, khái niệm, phán đoán, quy luật lôgíc, chứng tỏ, giả thuyết. Tham khảo nội dung giáo trình để nắm bắt nội dung rõ ràng.
02-12-2012 1385 208
Download
Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2022 TaiLieu.VN. All rights reserved.
